Sprzeciw wobec planu budowy zakładu przetwarzanie odpadów na terenach rolniczych w obszarze Natura 2000 w gminie Zatory

Czy na terenie obszaru chronionego Natury 2000 nastąpi wybudowanie zakładu zbierania oraz przetwarzania odpadów? 

Taka sytuacja może nastąpić w gminie Zatory. „PAWEX Paweł Trętowski" Sp. z o.o. złożył do gminy wniosek o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla planowanego przedsięwzięcia pn.: „Budowa zakładu zbierania oraz przetwarzania odpadów na terenie działek nr ew. 48, 49, 50, 51 obręb Lemany, gm. Zatory, powiat pułtuski”.

Wspomniana inwestycja ma być zrealizowana obok terenów rolniczych, na których uprawia się m.in. rzepak. W pobliżu występują zabudowania mieszkaniowo-usługowe. Sąsiedztwo zakładu zbierania i przetwarzania odpadów niewątpliwie wpłynie na wartość sąsiednich nieruchomości, a także może odbić się niekorzystnie na działalność rolniczą w tym regionie.

Jak stwierdza raport oddziaływania na środowisko - Praca w zakładzie prowadzona będzie przy w systemie trzyzmianowym, całodobowym przez 7 dni w tygodniu, około 350 dni w roku, przy zatrudnieniu od 16 do 22 osób. Oznacza to, iż praca będzie miała charakter ciągły, przy nieustannym wjeździe samochodów (oficjalnie do 18.00, ale przecież mogą się zdarzyć sytuacje w której po tej godzinie nastąpi dostarczanie odpadów). Nic dziwnego, że projektowana inwestycja budzi sprzeciw okolicznych mieszkańców.

A co ma być składowane w zakładzie? Oprócz odpadów nie mających właściwości niebezpiecznych (opakowania z papieru i tektury, opakowania z tworzyw sztucznych, papier i tektura, metale żelazne, nieżelazne, tworzywa sztuczne i guma, szkło, tekstylia, drewno, minerały np. piasek kamienie), składowane mają być także odpady które uznane są niebezpieczne takie jak mineralne i syntetyczne oleje hydrauliczne, opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone, opakowania z metali zawierające niebezpieczne porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego w tym rakotwórczy azbest, sorbenty, materiały filtracyjne, tworzywa sztuczne tj. polimery, węglowodory, naturalne włókna zanieczyszczone itd. Mimo wszelkich zapewnień dotyczących sposobu przechowywania, nie można wykluczyć błędów, wypadków chociażby w trakcie transportu, co może doprowadzić do poważnych szkód dla środowiska.

16 kwietnia do postępowania postanowił włączyć się Związek Zawodowy Rolnictwa "Korona". Jak wskazuje Związek - Projektowana inwestycja będzie realizowana w Obszarze Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Puszcza Biała PLB140007, którego celem działań ochronnych jest ochrona populacji dziko występujących gatunków ptaków, utrzymanie i zagospodarowanie ich naturalnych siedlisk zgodnie z wymogami ekologicznymi. Ponadto w obszarze do 10 km od planowanej inwestycji znajdują się inne formy ochrony przyrody: Nadbużański Park Krajobrazowy, rezerwaty Wielgolas, Popławy i Stawinoga. Tymczasem w przedstawionym przez inwestora raporcie oddziaływania na środowisko, stwierdzono iż Przedsięwzięcie realizowane jest poza obszarami chronionymi w myśl ustawy o ochronie przyrody oraz obszarami ryzyka klęski żywiołowej (str.100 raportu). 

Sam pomysł budowy zakładu gromadzenia i przetwarzania odpadów w Obszarze Natury 2000 musi budzić zdumienie. Gromadzenie i przetworzenie odpadów trudno uznać za neutralne środowiskowo, a tym samym za niemającego wpływu na obszar Natury 2000, zwłaszcza że niektóre odpady jak przyznaje raport będą składowane m.in. na placu utwardzonym placu zewnętrznych np. odpady tworzyw sztucznych, tworzywa sztuczne, inne niewymienione odpady.

Inwestycja wspomniana budzi wbrew twierdzeniom zawartym w raporcie zastrzeżenia co do zgodności z miejscowym planem zagospodarowania. Wprawdzie dla ww. obszaru przewidziano przeznaczenie - działalność gospodarcza uciążliwa w zakresie usług technicznych i drobnej wytwórczości oraz produkcji, ale równocześnie §13 pkt.6 Planu wyraźnie zakazuje realizację obiektów powodujących degradację środowiska (a gromadzenie i przetwarzanie odpadów co do zasady powoduje degradację środowiska w najbliższej okolicy) a także urządzeń wodochłonnych – jeżeli ich zapotrzebowanie na wodę mogłoby naruszyć równowagę lokalnych zasobów wodnych.

Według raportu Jedyna forma oddziaływania inwestycji na powietrze atmosferyczne związana będzie z ruchem pojazdów silnikowych po terenie zakładu. Silniki spalinowe podczas pracy emitują węglowodory, tlenki azotu i węgla, a także związki siarki oraz pewne ilości silnie toksycznego benzo(a)pirenu, jednak najistotniejsze z nich są reprezentowane przez następujące substancje: CO, NO₂, SO₂, węglowodory aromatyczne i alifatyczne. Zanieczyszczenia emitowane przez silniki spalinowe nie tylko bezpośrednio pogarszają jakość powietrza, ale także biorą udział w reakcjach fotochemicznych zachodzących w atmosferze. Emisja zanieczyszczeń z pojazdów ograniczać będzie się wyłącznie do dojazdu lub wyjazdu z terenu przedsiębiorstwa. Takie stwierdzenie abstrahuje od faktu, że spaliny nie mają charakteru stacjonarnego, ze względu chociażby na wiatry, a ponadto ruch pojazdów silnikowych będzie następował do terenu i po terenie zakładu.

Jak można się domyśleć raport oddziaływania na środowisko pomniejsza lub bagatelizuje większość zagrożeń, twierdząc że ryzyko jest zminimalizowana np. ze względu na właściwą organizację. Ale nawet w tym dokumencie stwierdzono, że: Nawet w przypadku zastosowania nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych, jak przyznaje raport zdarzają się sytuacje trudne do przewidzenia lub wręcz nieprzewidywalne, które mogą spowodować trwałe lub nietrwałe straty w środowisku naturalnym i stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Zagrożenie dla środowiska o charakterze awaryjnym może wystąpić np. na skutek: pożaru, wybuchu, niewłaściwego postępowania z odpadami czy nieprawidłowości funkcjonowania urządzeń lub ich awarii. W przypadku wystąpienia pożaru lub wybuchu może nastąpić zniszczenie obiektów, zanieczyszczenie powietrza, środowiska gruntowo-wodnego oraz zniszczenie roślinności na skutek powstania wysokiej temperatury lub emisji pyłów i gazów. Natomiast w przypadku niewłaściwego postępowania z odpadami może dojść do skażenia środowiska gruntowo-wodnego oraz zaistnienia sytuacji stwarzającej zagrożenie dla zdrowia mieszkańców. Co prawda autor raportu stwierdzą, że Obszar lokalizacji przedmiotowej inwestycji, w odniesieniu do obszarów narażonych m.in. na wstrząsy sejsmiczne, powodzie, zjawiska lodowe, osuwiska i ruchy masowe, nie klasyfikuje się jako obszar narażonego na występowanie klęsk żywiołowych, ale przyznaje równocześnie, że Z uwagi jednak na fakt, iż jedną z ważniejszych konsekwencji zmian klimatu będzie coraz częstsze występowanie i większy zakres zdarzeń ekstremalnych, takich jak powodzie, susze, burze, nawalne deszcze i fale upałów, nie da się przewidzieć czy w przyszłości nie będzie on narażony na skutki katastrof naturalnych.

Wśród nadzwyczajnych zagrożeń środowiska dla omawianej inwestycji może dojść do uwolnienia nadmiernych ilości: Benzyn, oleju napędowego i LPG, które mogą przedostać się do gruntu i wód gruntowych, emisji węglowodorów do powietrza. W niniejszym przypadku zagrożenie środowiska może być spowodowane głównie przez pożar spowodowany czynnikiem ludzkim lub też awarią urządzeń, podczas którego do powietrza mogą być emitowane znaczne ilości zanieczyszczeń przyczyniających się do zmian klimatu. W przypadku rozlania, wycieku substancji niebezpiecznych należy je usunąć – unieszkodliwić przy pomocy sorbentu, który będzie się znajdować w na terenie zakładu…. Wielkość zagrożeń i dalsze konsekwencje dla środowiska zależą od rodzaju i ilości substancji powodujących skażenie środowiska podczas sytuacji nadzwyczajnej - czytamy w raporcie oddziaływania na środowisko.